Aktarım nedir?
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’yla, üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya sair ticaret şirketindeki emekliliğe yönelik birikimler ve taahhütlere ilişkin tutarların kısmen veya tamamen bireysel emeklilik sistemine aktarılabilmesini sağlayan işlemdir.
Aktarım yapmak ne kazandıracak?
• Emeklilik, güçlü bir finansal yapının güvencesinde olur.
• Birikimler, konunun uzmanı profesyonel fon yöneticileri tarafından yönetilir.
• Üye bilgilerinin tam ve eksiksiz olarak kayıt altına alınması sağlanır.
• Sadece bireysel emeklilik sisteminde yer alan devlet katkısı avantajına sahip olunur.
Aktarım’ın esasları nelerdir?
• 31 Aralık 2015 tarihine kadar, yetkili organlarca karar alınmasıyla Aktarım işlemi gerçekleşebilir.Tanımlanmış katkı esaslı emeklilik planlarından yapılacak aktarımlarda, emeklilik birikimlerinin bulunduğu hesapların kişiselleştirilmiş olması, diğer taahhütlerin durumu ve emeklilik taahhüt planının aktüeryal açıdan değerlendirmesi dikkate alınarak Müsteşarlıkça uygun görülmesi halinde yetkili organlarınca karar alınması şartı alınmayabilir.
• Alınan karara bağlı olarak bireysel veya grup olarak Aktarım yapılabilir.
• Aktarım nakdi olarak yapılır.
• Bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar gelir vergisinden müstesnadır. Hazine Müsteşarlığı tarafından uygun görülen programlı geri ödeme tutarları hariç, aktarım tarihinden itibaren 3 yıl içinde katılımcı tarafından sakatlık ve yaşam kaybı haricindeki bir nedenle, aktarılan birikimlerin bir kısmının veya tamamının alınarak sistemden çıkılması durumunda, aktarım nedeniyle istisnadan yararlanılan tutar üzerinden %3,75 oranında gelir vergisi kesintisi yapılır.
• Bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince daha önce gider kaydedilmemişse, aktarıldığı yılın ticari kazancının tespitinde dikkate alınır.
• Aktarımın yapılması amacıyla gerçekleştirilen taşınmaz veya iştirak hissesi satışından doğacak kazancın, bu kapsamda aktarılan kısma isabet eden tutarı kurumlar vergisinden müstesnadır.
• Aktarım kapsamında yapılan işlemler her türlü harçtan, düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır. Şu kadar ki, bu istisna aktarılacak tutarla sınırlı olarak uygulanır.
• Aktarım tutarı üzerinden aktarıma ilişkin olarak herhangi bir kesinti yapılmaz ve giriş aidatı alınmaz.
• Bireysel emeklilik sisteminde emeklilik hakkı kazanabilmek için aktarım tarihinden itibaren en az 3 yıl süreyle sistemde kalmak gerekir.
• Bir emeklilik planı kapsamındaki birikimler, birden fazla emeklilik şirketine aktarılabilir. Birden fazla emeklilik taahhüt planı kapsamındaki birikimler, birden fazla emeklilik şirketine aktarılabilir.
• T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılacak aktüeryal inceleme sonucunda belli yeterliliğe sahip kuruluşlar Aktarım yapabilir.
Aktarım yaparken kazanılmış süre kayboluyor mu?
Üye veya çalışanın emeklilik taahhüt planına dahil olduğu tarih, kazanılmış süreye ilişkin şartlar saklı kalmak kaydıyla, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihi olarak kabul edilir.
• Birden fazla hizmet sunucusundan aktarım yapılması halinde, emeklilik taahhüt planına dahil olunan en eski tarih, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihi olarak alınır.
• Bireysel emeklilik sisteminde süre hesabı, emeklilik taahhüt plan kapsamında yapılacak aktarım tutarı dikkate alınarak yapılır.
Kazanılmış süre nasıl hesaplanacak?
Kazanılmış süre, aktarım tutarının, aktarım tarihinde geçerli olan brüt asgari ücretin aylık tutarının %10’una bölünerek bulunan ay sayısıdır. Kazanılmış süre hesabında sadece tam aylar dikkate alınır.
Kazanılmış Süre= Aktarım Tutarı / (Aktarım Tarihinde Geçerli Olan Brüt Asgari Ücret x %10)
Örneğin; 72 aylık bir üyenin 10.000 TL birikimi olduğunu varsayalım. Bu durumda Bireysel Emeklilikte kazanılmış süre yine 72 ay olacaktır. Aynı üyenin 151 aylık süresinin bulunması durumunda ise sadece 150 ayı Bireysel Emeklilikte kazanılmış süre olarak kullanılacaktır.
| Kazanılmış Süre Hesaplama Örneği | Örnek–1 | Örnek–2 |
| Aktarım Tutarı | 10.000-TL | 10.000-TL |
| Brüt Asgari Ücret (2010 2.yarı) | 760,50-TL | 760,50-TL |
| Brüt Asgari Ücretin %10’u | 76,05-TL | 76,05-TL |
| Bireysel Emeklilik Sistemi’nde Geçen Süre | 10.000/ 76,05= 131,49 | 10.000/ 76,05= 131,49 |
| Hesaplamaya Konu Olacak Ay Sayısı | 131 Ay | 131 Ay |
| Emeklilik Taahhüt Planında Geçirilen Süre | 72 Ay | 151 Ay |
| Bireysel Emeklilikte Kazanılmış Süre | 72 Ay | 131 Ay |
| Bireysel Emeklilikten Emekli Olmak İçin Tamamlanması Gereken Süre(*) | 48 Ay (10 yıl ve 56 yaşını tamamlamış olma) |
48 Ay (56 yaşını tamamlamış olma) |
(*) Bu sürenin 36 aydan kısa olması durumunda, aktarımdan sonra en az 3 yıl sistemde kalma koşuluna bağlı olarak 36 aya tamamlanacaktır.
Kazanılmış süre hesaplama esasları nelerdir?
• Aktarım tutarına istinaden kazanılmış süre, emeklilik taahhüt planında geçirilen süreden az ise, eksik olan her ay için ilgili tutarlar, emeklilik sözleşmesinin yürürlüğe girmesinden itibaren 1 yıl içinde ilgili emeklilik şirketine ödenerek bu süreler Bireysel Emeklilik Sistemi’nde kazanılan süreye ekletilebilir.
• Kazanılmış süre her durumda, emeklilik taahhüt planında fiilen geçirilen süreden daha çok olamaz.
• Birden fazla emeklilik taahhüt planından bir emeklilik sözleşmesine aktarım yapılması durumunda, her aktarım tutarı üzerinden kazanılmış süreler ayrı ayrı hesaplanır. Kazanılmış sürelerin toplamı en eski emeklilik taahhüt planına girişten itibaren işleyen süreden fazla olamaz.
• Birikimlerin bir defada aktarılamaması durumunda her bir aktarım tutarı için kazanılan süreler ayrı ayrı hesaplanır ve emeklilik şirketi tarafından Bireysel Emeklilik Sistemi’nde kazanılan süreye eklenir. Bu şekilde eklenen sürelerin birleştirilmesi emeklilik şirketi tarafından yapılır.
• Hesaplanan sürenin kazanılmış olması için aktarım tarihini takiben veya aktarımın kısım kısım yapılması durumunda ilk aktarımın yapıldığı tarihten itibaren Bireysel Emeklilik Sistemi’nde en az 3 yıl kalınması gerekir. Vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle Bireysel Emeklilik Sistemi’nden ayrılanlar için 3 yıl kalma şartı aranmaz.
Hangi nitelikteki birikimlerin aktarımı yapılır?
• Emeklilik taahhüt planı kapsamındaki emekliliğe yönelik birikim tutarları aktarılabilir.
• Aktarım kısmen veya tamamen yapılabilir.
• Hizmet sunucusunun yetkili organlarınca karar alınması ve üyenin buna muvafakatı şartıyla, pasif üyelerin birikimleri de bireysel emeklilik sistemine aktarılabilir.
• Aktarımlar, üye veya çalışanlar adına, hesaplarına karşılık gelen ve kişisel olarak ayrıştırılmış birikimler doğrultusunda gerçekleştirilir.
Aktarım işleminin aşamaları nelerdir?
- Aktarım yapacak kurum yetkili organlarıyla aktarım kararı alır.
- Aktarımı yapacak kurum T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na bildirim yapar ve sahip olduğu elektronik veri setini Emeklilik Gözetim Merkezi’ne (EGM) gönderir.
- T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı sunulan bilgi ve belgeleri inceleyerek, birikimin aktarıma ve aktüerya raporuna uygunluğunu araştırır. Gerekli görülürse ek belgeler istenebilir.
- Tüm belgelerin tamamlanıp, incelemelerin yapılması sonrasında 3 ay içinde karar verilir.
- Aktarım yapacak kurum, T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın onayını aldıktan sonra bildirim tarihinden itibaren 1 yıl içinde aktarım işlemini başlatır.
Grup olarak aktarım nasıl yapılır?
• Grup halinde aktarım tüm üye veya çalışanları kapsayabileceği gibi bir kısmını da kapsayabilir.
• Emeklilik sözleşmesi, aktarılan tutarın emeklilik şirketinin hesaplarına intikal ettiği tarih itibariyle yürürlüğe girer.
• Aktarım yapacak kurum, aktarım bilgi ve hesap formu ile birlikte yazılı olarak emeklilik şirketine başvurur ve gruba dahil kişilerin bilgilerini elektronik ortamda şirkete gönderir.
• İlgili emeklilik / sigorta şirketi, gruba uygun bir emeklilik planı teklifini sunar. Önerilen ürünün özelliklerine ilişkin bilgiler ile bireysel emeklilik mevzuatına göre sunulması gerekli bilgiler Aktarım yapacak kurum ile üye veya çalışanlarına iletilir.
• Teklifin kabulü halinde Aktarım yapacak kurum emeklilik tutarını emeklilik şirketinin ilgili hesap numarasına iletir. Ayrıca, Aktarım kapsamına giren tüm üye ve çalışanlarına aktarım bilgi ve hesap formunun aktarımdan önce gönderir.
• Aktarımın kısım kısım yapıldığı durumlarda, aktarılan tutarlar konusunda aktarım yapacak kurum, üye veya çalışanlarını düzenli olarak bilgilendirir.
Bireysel olarak aktarım nasıl yapılır?
• Aktarım talep eden üye veya çalışan, mevcut ya da yeni yapılacak bireysel emeklilik sözleşmesine, gruba bağlı emeklilik sözleşmesine aktarım talebini iletir.
• Aktarım yapacak kurum, Aktarım bilgi ve hesap formunu 10 iş günü içinde üye veya çalışana gönderir.
• Çalışan veya üye, Aktarım bilgi ve hesap formu ile birlikte başvuru yapar.
• İlgili emeklilik şirketi, talebe göre bir emeklilik planı seçeneğini sunar; önerdiği ürünlerin özelliklerine ilişkin bilgiler ile bireysel emeklilik veya sigortacılık mevzuatına göre katılımcıya sunulması gerekli bilgileri verir.
• Çalışan veya üye, aktarım talep formunu imzalayarak gönderir ve Aktarım yapılmasını ister.
• Aktarım yapacak kurum, Aktarım talep formunun ulaşmasını müteakip aktarım tutarının emeklilik şirketinin hesaplarına gönderir.
